---o0o---
Chú thích
- S: nguyên tác tiếng Sanskrit của mục từ dạng La-tinh hóa
- P: nguyên tác tiếng Pàli của mục từ dạng La-tinh hóa
- A: tiếng Anh
- H: tiếng Hán
- Ph: tiếng Pháp
- T: tên mục từ bằng tiếng Tây Tạng dạng La-tinh hóa.
- Hâ: các hình thức phiên âm tiếng Việt khác nhau của một mục từ.
- Hd: các hình thức dịch nghĩa khác nhau của một mục từ.
- Td: tân dịch.
- Cd: cựu dịch.
- Đl: đối lại
- x: xem
- Đn: đồng nghĩa.
- Vd: ví dụ
- Gđ: cách gọi đầy đủ của một mục từ.
- Gt: cách gọi giản lược hay vắn tắt của một mục từ.
- Cg: hình thức đồng nghĩa hay tên gọi khác của một mục từ.
- Tên khoa học: tên gọi theo khoa học của một mục từ.
- k. ng.: khẩu ngữ
- X.: xem.
- CĐTĐL: Cảnh Đức Truyền Đăng lục
- CTTNL: Cổ tôn túc ngữ lục
- ĐQMT: Đại quang minh tạng
- DTNL: Duy Tắc ngữ lục
- GTPĐL: Gia Thái Phổ Đăng lục
- HĐNL: Hư Đường ngữ lục
- HSLNMDT: Hám Sơn Lão Nhân Mộng Du tập
- KTTQTĐL: Kiến trung tịnh quốc tục đăng lục
- LĐHY: Liên Đăng Hội Yếu
- LSPGĐT: Lịch Sử Phật Giáo Đàng Trong
- MANL: Mật Am ngữ lục
- MBTL: Minh Bản Tạp lục
- MGNL: Minh Giác ngữ lục
- NĐHN: Ngũ Đăng Hội Nguyên
- NGCTT: Ngũ Gia Chính Tông Tán
- NHQL: Nguyên Hiền quảng lục
- NLNL: Nguyên Lai ngữ lục
- NTNL: Như Tịnh ngữ lục
- PDNL: Pháp Diễn ngữ lục
- PDNL: Phần Dương ngữ lục
- PKNL: Phạm Kỳ ngữ lục
- PQĐTĐ: Phật Quang Đại Từ Điển
- TBCTT: Tăng Bảo Chính Tục truyện
- TLTBT: Thiền Lâm Tăng Bảo truyện.
- ThQST: Thiền Quan Sách Tiến
- TĐT: Tổ Đường tập
- TCTT: Tống Cao Tăng truyện
- TTĐL: Tục Truyền Đăng lục
- ThMMBTSTL: Thiên Mục Minh Bản Thiền sư tạp lục
- VHVNTH 1989-1995: Văn hóa Việt Nam Tổng Hợp 1989-1995

---o0o---
Danh Từ Phật Học: Lục Tức Phật
----------------------------- Pháp Số Căn Bản - Cs Hạnh Cơ -----------------------------
● Sáu Tức Phật. Đó là sáu hành vị (địa vị tu hành) của “Bồ Tát Viên Giáo” do tông Thiên Thai thành lập. Theo kinh Hoa Nghiêm, quá trình tu tập của hàng Bồ Tát gồm có 52 bậc: 10 bậc Tín, 10 bậc Trụ, 10 bậc Hạnh, 10 bậc Hồ Hướng, 10 bậc Địa, bậc Đẳng Giác, và bậc Diệu Giác (tức quả Phật). Tông Thiên Thai của Trung Quốc lấy đó làm “hành vị” (địa vị tu hành) của “Bồ Tát biệt giáo” (pháp môn riêng biệt của Bồ Tát, không cùng thông với Thanh Văn và Duyên Giác); lại lập ra sáu hành vị đặc biệt khác nữa cho “Bồ Tát Viên Giáo” (giáo lí viên đốn thượng thừa, không tiệm tiến như giáo lí biệt giáo), và phối hợp 52 bậc với 6 hành vị này, gọi là giáo lí “lục tức”. “Tức” tức là “tương tức” (tức là nhau); ở đây là tương tức với chân lí, thành một thể với chân lí, gồm có sáu giai đoạn, cho nên gọi là “lục tức”; lại tương tức với Phật, thành một thể với Phật, gọi là “lục tức Phật”.
1. Về lí, tất cả chúng sinh đều có Phật tánh, đều trụ nơi Phật tánh, cùng với Như Lai không hai, không khác, đều tức là Phật; đó gọi là “lí tức”, và cũng là “lí tức Phật” (Phật trên lí thuyết).
2. Có người nhờ nơi Thiện tri thức, hoặc do xem kinh điển mà biết đến quả bồ đề chân thật, rồi bằng vào danh ngôn, khái niệm mà thông hiểu rõ ràng giáo nghĩa “tất cả các pháp đều là Phật Pháp”; đó gọi là “Danh Tự Tức”, và cũng là “Danh Tự Tức Phật” (Phật ở danh từ mà thôi).
3. Người đã bằng vào danh tự, khái niệm mà thông hiểu tất cả các pháp đều là Phật Pháp, tiến thêm một bước, y cứ nơi giáo pháp mà Quán Chiếu (quán), tu hành (hành), khiến cho Tâm Sáng tỏ, trí tuệ tương ưng với chân lí, quán và hành là một, lời nói và việc làm nhất trí; đó gọi là “Quán Hành Tức”, và cũng là “Quán Hành Tức Phật” (Phật ở giai đoạn đang còn tu tập).
4. Hành giả ở giai đoạn “Quán Hành Tức” trên đây, càng tu tập chuyên tinh thì tâm càng tịch tĩnh, càng Quán Chiếu thâm sâu thì trí càng sáng tỏ, sáu căn thanh tịnh, đoạn trừ Kiến Tư Hoặc, chế phục vô minh, tuy chưa thật chứng Chân Như, nhưng tợ hồ như thật chứng; đó gọi là “Tương Tợ Tức”, và cũng là “Tương Tợ Tức Phật” (tợ hồ như Phật). – Giáo lí viên giáo liệt giai đoạn này tương đương với địa vị Mười Tín.
5. Từ đây, trải qua 41 bậc (Mười Trụ, Mười Hạnh, Mười Hồ Hướng, Mười Địa, và Đẳng Giác), còn 41 phẩm vô minh, Bồ Tát tuần tự đoạn trừ từng phẩm vô minh để chứng đắc từng phần thật tướng trung đạo; đó gọi là “Phần Chứng Tức”, và cũng là “Phần Chứng Tức Phật” (Phật từng phần).
6. Khi đã đạt đến bậc Đẳng Giác, Bồ Tát đoạn trừ một phẩm vô minh cuối cùng là Nguyên Phẩm Vô Minh(1), hiển lộ tuệ giác rốt ráo, viên mãn, siêu việt, chứng nhập cực quả Diệu Giác, tức địa vị Phật Đà; đó gọi là “cứu cánh tức”, và cũng là “cứu cánh tức Phật” (Phật toàn giác).
Trong sáu giai đoạn trên, tuy có khác nhau về tên gọi, về pháp môn sâu cạn, về trình tự tu chứng, nhưng thể tánh là một, không hai; địa vị này tức là địa vị kia, cho nên gọi là “tức”. “Lí” tức là “danh tự”, tức là “quán hạnh”, tức là “tương tợ”, tức là “phần chứng”, tức là “cứu cánh”. Việc phân định làm “sáu” địa vị là cốt biểu thị cái trật tự cao thấp, khiến cho hành giả không sinh tâm ngạo mạn trong lúc tu tập; và nêu lên chữ “tức” là biểu thị lí thể từ chúng sinh đến Phật hoàn toàn tương đồng, khiến cho hành giả không nản lòng thối chí trong lúc tu tập. Đó là ý nghĩa của giáo lí “lục tức”.
(1) Nguyên phẩm vô minh: tức là phần vô minh căn bản vi tế cuối cùng, sâu thẳm nhất.
----------------------------- Tam Tạng Pháp Số - Cs Lê Hồng Sơn -----------------------------
● 六即佛 (Quán Vô Lượng Thọ Phật Kinh Sớ Diệu Tông Sao)
Sáu tức Phật là vì dựa theo sự để nói rõ sáu; vì dựa theo lý để nói rõ tức. Tức là thể của nó không hai;nên gọi nó là tức. Nhưng nói rõ sáu tức này thì hoặc là hiển bày sự cao sâu của pháp môn, hoặc trình bày rõ ràng thứ tự tu hành. Nếu luận về sáu thứ này, vị trí theo thứ tự từ cao đến thấp, thì người tu hành không sanh thoái thác. Lấy lý mà nói: sáu chỗ luôn là tức, một chỗ tức luôn là sáu; bởi vì lý và sự không hai.
Một, Lý Tức Phật. Chúng sanh về lý vốn đủ tánh Phật, cùng với Phật không hai, không khác.
Kinh Niết Bàn nói: Tất cả chúng sanh tức là Phật. Đó là Lý Tức Phật.
Hai, Danh Tự Tức Phật. Hoặc từ học hỏi, hiểu biết; hoặc xem trong kinh sách, biết lý tánh này tức là tên của Phật. ở trong danh tự hiểu rõ tất cả các pháp đều là Phật Pháp; đó là Danh Tự Tức Phật.
Ba, Quán Tánh Tức Phật. Đã biết tất cả pháp đều là Phật Pháp, ắt phải dùng tâm quán sát rõ ràng, lý và huệ tương ứng, nói và làm như nhau; Đó là quán hạnh tức Phật, đây là ngôi vị của năm phẩm.
(Lý, Huệ tương ứng là: Lý tức đối tượng bị quán sát; huệ là chủ thể quán sát; ứng là đúng. Vì cảnh và trí tương đương, mới nói và làm là một. Năm phẩm là Tuỳ Hỉ, Độc Tụng, Thuyết Pháp, Kiêm Hành Lục Độ, Chánh Hành Lục Độ).
Bốn, Tương Tự Tức Phật. Trong quán hạnh tức Phật, thì càng quán càng sáng, càng chỉ càng vắng lặng. Tuy chưa thật chứng lý thể ấy; nhưng dường như thật chứng; đó là tương tự tức Phật, đây là ngôi vị Thập Tín.
(Càng Quán Càng Chỉ là quán tức là soi sáng, dùng quán để soi sáng cái tối tăm; chỉ tức là ngưng bặc, dùng chỉ để chấm dứt sự tán loạn. Thập Tín là Tín, Niệm, Tinh Tấn, Huệ, Định, Bất Thối, Hộ Pháp, Hồi Hướng, Giới, Nguyện).
Năm, Phần Chứng Tức Phật. Vô Minh hoặc có 41 phẩm, đến như phá được một phẩm Vô Minh, thì chứng một phần trung đạo; đó là phần chứng tức Phật, đây là Thập Trụ, Thập Hạnh, Thập Hồi Hướng, Thập Địa, Đẳng Giác.
Sáu, Cứu Cánh Tức Phật. Diệu Giác là tột bực của đạo, chủng trí đầy đủ; đó là cứu cánh tức Phật, đây là quả Phật cuối cùng.
(Chủng Trí là Nhất Thiết Chủng Trí. Diệu Giác là thể của hiểu biết tròn đầy, sáng tỏ, không thể nghĩ bàn).
Nghiệp Thức Hóa Làm Trùng     Xin Cho Biết Đặc Trưng Và Ý Nghĩa Của Bộ Xám Bài Trong Các Ngôi Chùa Cổ Ở TP HCM     Thay Đổi Vận Mạng Nhờ Lòng Từ Bi     Nhân Quả Báo Ứng: Chuyện Kể Của Một Cảnh Sát Pháp Y     Người học Tịnh Nghiệp trong nhà có thể treo câu chú Án Ma Ni Bát Di Hồng không?     Lấy Vợ Lấy Chồng Làm Sao Tu Được?     Bánh Mì Chiên Áp Chảo     KHÔNG AI SUNG SƯỚNG CẢ     An Sĩ Toàn Thư – Quyển Ba – Giải Thích Việc Không Nên Sát Sinh Cúng Tế     Ngưng Hiện Hữu Thì Sẽ Đạt Được Niết Bàn     




















































Pháp Ngữ
Là ma, là Phật cũng tại tâm
Bao kiếp trầm luân bởi mê lầm
Hội ngộ nhân duyên ....chợt bừng tỉnh
Tìm về với "Đối cảnh không tâm"


Tháng Năm  

 



Đăng nhập


Playist


Bạn cần đăng nhập

Tu sĩ Việt Nam



Tu sĩ Quốc Tế


Album mới






Chuyên trang này được lập ra và hoạt động theo tinh thần Pháp Thí .
Tất cả các Kinh/Sách Phật Học trên trang này được sưu tầm từ các website Phật Giáo nên Ban Quản Trị có thể thiếu xót về mặt tác quyền đối với một số sách Phật Học .
Nếu quý Phật Tử / Tổ chức nào đang nắm tác quyền của các tác phẩm trên xin vui lòng Thông báo cho Ban Quản Trị biết, chúng tôi sẽ trao đổi trực tiếp để có thể có được bản quyền hợp lệ đối với các Sách Phật Học đó.
Ban Quản Trị trân trọng cám ơn.


Website có tất cả 78,946 pháp âm và 7,152 album thuộc tất cả các thể loại.
Có tổng cộng 138,925 lượt nghe.
Tổng số tu sĩ trong website 287, gồm cả tu sĩ trong nước và cả quốc tế.
Hiện đang có 1,332 thành viên đã đăng ký. Chào mừng thành viên mới nhất Minh Đức Phạm
Lượt truy cập 36,740,592